ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΙΣΤΑΣ: ‶ΔΕΝ ΣΥΝΑΝΤΗΣΑ ΕΝΑΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΠΟΥ ΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΤΟΥ ΔΕΝ ΕΙΧΕ ΤΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΣΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΟΥ!‶
συνέντευξη: Μαρίνα Τσαματσούλη
[γνωρίστε τουςThelocals]
Ο Νίκος Μελίστας επιλέγει ενδεικτικά φωτογραφίες από την πρώτη του αποστολή στην Ουγκάντα με τους Friends of Monde. Ο ερασιτέχνης φωτογράφος από τον Μαραθιά Φωκίδας αποτυπώνει με τη δική του φρέσκια και διαφορετική ματιά, το Πάσχα που μοιράστηκε με άλλα 400 παιδιά από το Monde, ένα μικρό χωριό στην Αφρική. Tο αποτέλεσμα που προκύπτει είναι εξίσου αφηγηματικό όσο και οπτικό.
Πως προέκυψε το ταξίδι στην Αφρική;
Το ταξίδι προέκυψε ως μια διπλή δράση, μια αποστολή στην Ουγκάντα με τους Friends of Monde για να προσφέρουμε ένα Πασχαλινό γεύμα σε 400 παιδιά στο χωριό Monde, και παράλληλα ένα φωτογραφικό workshop από το METApolis με σκοπό να καταγράψουμε και να αποτυπώσουμε στο φακό εικόνες και ιστορίες από την καθημερινότητα των ανθρώπων μέσα από τη συμβίωση μαζί τους, στη δική τους πραγματικότητα. Το ταξίδι έγινε τις ημέρες του Ορθόδοξου Πάσχα και ένα μέρος της εμπειρίας μας εκεί ήταν να δούμε πώς η τοπική κοινότητα γιορτάζει. Αυτός ο συνδυασμός ήταν που με παρακίνησε να ακολουθήσω την αποστολή, το ανθρωπιστικό και το φωτογραφικό κομμάτι σε μια χώρα της Αφρικής, ένα απαιτητικό ταξίδι που όμως αποζημιώνει με τις εικόνες και τις εμπειρίες που δίνεις.
Πως αισθάνθηκες τις πρώτες ώρες που έφτασες στον προορισμό;
Οι πρώτες εικόνες ήταν καινούργιες μεν αλλά οικίες. Η πρώτη επαφή είναι με το αεροδρόμιο, τις πόλεις, τους μεγάλους δρόμους που δίνουν μια αίσθηση γνώριμης καθημερινότητας, με λίγο περισσότερη ζέστη, ανθρώπους ντυμένους με πολύχρωμα υφάσματα, εξυπηρετικούς και χαμογελαστούς. Όταν όμως άρχισε το ταξίδι προς τα χωριά, το μέρος της διαμονής μας, οι εικόνες από το δρόμο, άρχισαν να χτυπούν πιο πολύ. Εντυπωσιακά τοπία και διαδρομές που όμως εκτός από την ομορφιά της χώρας άρχισαν να αποκαλύπτουν και την διαφορά στο επίπεδο ζωής. Αμηχανία θα πω, το πρώτο συναίσθημα που άρχισα να νιώθω έντονα. Αμηχανία για τις διαφορές που έβλεπα και πολύ περισσότερο για αυτές που αντιλαμβανόμουν.
Πόσο διαφορετικά έζησες το Πάσχα εκεί;
Για εμένα το Πάσχα εκεί είχε έναν και μόνο σκοπό, να δω και να βοηθήσω τους ανθρώπους, να συμμετέχω σε ένα γεύμα αγάπης και να καταγράψω όσες περισσότερες εικόνες μπορούσα για να μεταφέρω την εμπειρία σε φίλους και γνωστούς. Το ίδιο θα έκανα αν ήταν κάποια άλλη γιορτή, κάποια άλλη θρησκεία ή δόγμα. Θέλω να πω ότι σημασία δεν έχει η αφορμή αλλά ο λόγος που σε οδηγεί εκεί και η δράση στην οποία συμμετέχεις όταν ταξιδεύεις σε ένα τέτοιο μέρος. Σίγουρα όμως το να ζήσω κάποια έθιμα που όλοι έχουμε συνδέσει με την Ελλάδα σε χωριά της Αφρικής δημιουργεί πολλές εικόνες: ο επιτάφιος που περνάει ανάμεσα στο τροπικό δάσος, οι ψαλμωδίες μόνο με το φως των κεριών στην Ανάσταση, το Χριστός Ανέστη στην τοπική διάλεκτο, είναι μερικές από τις εικόνες που θα θυμάμαι. Πάντως υπάρχει μια αρκετά ενεργή κοινότητα Χριστιανών Ορθοδόξων εκεί, με πλούσια δράση. Εμείς σαν ομάδα ήμασταν φιλοξενούμενοι στο σπίτι του Πατέρα Αντώνιου και πέρα από την εξαιρετική φιλοξενία, είχαμε την ευκαιρία να δούμε από πρώτο χέρι και τις προσπάθειές τους.
Όταν φωτογράφιζες τι σκεφτόσουν;
Δύσκολο να πει κάποιος ποια σκέψη ή ποιο συναίσθημα έρχεται στην επιφάνεια σε ένα τέτοιο ταξίδι. Στις έντεκα μέρες που έμεινα και φωτογράφισα εκεί μπορώ να πω ότι βίωσα αγάπη, θυμό, απογοήτευση, απελπισία, χαρά και ελπίδα, όλα σε πολύ δυνατές δόσεις. Το πιο απαιτητικό και ψυχοφθόρο ήταν να προσπαθώ να συγκρατώ την ψυχραιμία μου μπροστά σε δύσκολες εικόνες. Και φυσικά δεν μπορούσα να το κάνω πάντα. Κανείς δεν μπορεί, ίσως οι επαγγελματίες φωτορεπόρτερ ή οι άνθρωποι που έχουν κάνει σκοπό της ζωής τους να βοηθούν και στέκονται δίπλα στους συνανθρώπους με ψυχραιμία και δύναμη. Όμως το θάρρος το πήρα από τους ίδιους τους ανθρώπους εκεί. Δεν φωτογράφισα ούτε έναν που δεν χαμογελούσε, γιατί δεν συνάντησα έναν άνθρωπο που μέσα στις δυσκολίες του δεν είχε το χαμόγελο στο πρόσωπό του.
Ποιες είναι οι δύο πιο δυνατές προσωπικές στιγμές στη διάρκεια του ταξιδιού αλλά και οι δύο φωτογραφικές;
Φωτογραφικές στιγμές υπήρχαν πάρα πολλές και δύσκολο να επιλέξω, γι’ αυτό και αφήνω το αποτέλεσμα, τις ίδιες της φωτογραφίες μου, να μιλήσουν. Προσωπικά η πιο δυνατή στιγμή σίγουρα ήταν η πρώτη φορά που επισκεφτήκαμε ένα από τα δημοτικά σχολεία. Εκατοντάδες παιδιά, που ήρθαν καταπάνω μας, μας πήραν από το χέρι, πάντα με το χαμόγελο, και άρχισαν να μας δείχνουν το σχολείο και τις τάξεις τους. Δεν έχω ξανανιώσει τόση αμηχανία και θυμό για την ανθρωπότητα, που αφήνει παιδιά να ζουν σε τέτοιες συνθήκες. Εξίσου έντονο ήταν το συναίσθημα και την Κυριακή του Πάσχα, στο γεύμα των παιδιών. Αυτή η εξόφθαλμη αντίθεση: τα παιδιά να χαμογελούν και εσύ να νιώθεις πόνο μέσα σου, αλλά να μην τολμάς να το δείξεις και να χαλάσεις την γιορτή των παιδιών που χαίρονταν με πράγματα που όλοι εμείς θεωρούμε τόσο εύκολα και αυτονόητα.
Δεν φωτογράφισα ούτε έναν που δεν χαμογελούσε, γιατί δεν συνάντησα έναν άνθρωπο που μέσα στις δυσκολίες του δεν είxε το χαμόγελο στο πρόσωπό του.
Έκανες φίλους που θες να τους ξαναδείς;
Ταξίδεψα μαζί με 12 υπέροχους συνταξιδιώτες που έκαναν την όλη εμπειρία ακόμα πιο πλούσια. Ήδη έχουμε συναντηθεί πάλι και σίγουρα έχουμε να μοιραστούμε ακόμα πολλές στιγμές. Επίσης ο δάσκαλος μας, ο φωτογράφος Γιαννακόπουλος Γιάννης που οργάνωσε το ταξίδι, και έχοντας πάει ο ίδιος πάνω από 15 φορές στην Ουγκάντα, μας μετέδωσε όλη του την εμπειρία για ένα τέτοιο ταξίδι. Την Πένυ και την Παναγιώτα, μέλη των Friends of Monde, που μας έκαναν κοινωνούς και βοηθούς στο έργο τους και ζήσαμε μαζί τους ένα μέρος από την προσπάθειά τους.
Τι πρέπει να γνωρίζουμε για την κοινότητα που συνάντησες;
Αντιγράφω κατευθείαν από το site των Friends of Monde όπου μπορεί κάποιος να βρει πάρα πολλές πληροφορίες για την κοινότητα αλλά και το πώς μπορεί να βοηθήσει: “Το Μόντε / Monde είναι ένα μικρό χωριό στην Ουγκάντα, που βρίσκεται 120 χιλιόμετρα βόρεια της πρωτεύουσας Καμπάλα. Η Ουγκάντα των 48 εκατομμυρίων αποτελεί σήμερα μια από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου με προσδόκιμο μέσο όρο ζωής λιγότερο από 63 χρόνια. Η ελονοσία, οι λοιμώξεις του αναπνευστικού και οι διάρροιες αποτελούν τους σημαντικότερους παράγοντες βρεφικής θνησιμότητας και ευθύνονται για 43 θανάτους παιδιών ανά 1000 γεννήσεις.”
Τι διδάχτηκες από αυτό το ταξίδι;
Δύσκολο ακόμα να πω! Πρέπει να περάσει χρόνος ώστε οι εμπειρίες να γίνουν γνώση ή τρόπος ζωής. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι παγιώνεται ακόμα πιο βαθιά μέσα μου η πεποίθηση ότι στη ζωή πρέπει να βοηθάς και να παλεύεις για τον συνάνθρωπο. Όχι με την έννοια της φιλευσπλαχνίας και της φιλανθρωπίας. ο κόσμος δεν χρειάζεται ελεημοσύνη, χρειάζεται δικαιοσύνη. Και αυτό είναι δύσκολο γιατί απαιτεί ατομική και κοινωνική προσπάθεια. Το πόσο πολύπλοκα και αλληλοσυνδεόμενα είναι τα προβλήματα και οι προκλήσεις στον κόσμο μας και ταυτόχρονα πόσο απλές θα μπορούσαν να είναι οι λύσεις!
Του χρόνου θα ξαναπάς;
Μάλλον όχι! θα πάνε άλλοι ταξιδιώτες που θα γνωρίσουν με τη σειρά τους και από πρώτο χέρι τις ομορφιές της Ουγκάντα, τους περήφανους και φιλόξενους ανθρώπους της, την πανέμορφη φύση αλλά και όλες τις έντονες στιγμές που έχει να προσφέρει ένα τέτοιο ταξίδι. Εγώ σίγουρα θα ξαναβρεθώ στην Αφρική. Όταν θα μπορέσω να συνεισφέρω πιο ουσιαστικά. Εξάλλου είναι δύσκολο να μην αγαπήσεις αυτήν την ήπειρο!
Και μια προσωπική σημείωση: οι πραγματικές λύσεις στα παγκόσμια προβλήματα έρχονται μέσα από τις συνολικές μας επιλογές, τις πολιτικές, τις κοινωνικές και τις ατομικές, από αλλαγές που μπορούμε να ξεκινήσουμε σήμερα αλλά να έχουν αποτέλεσμα σε βάθος χρόνου. Στο ενδιάμεσο όμως μπορούμε να συνεισφέρουμε και να στηρίξουμε ανθρώπους που βοηθούν άμεσα, όπως οι Friends of Monde και πολλές άλλες μικρές οι μεγάλες ομάδες. Αυτό μπορεί να γίνει σήμερα και θα έχει σήμερα, θετική επίπτωση στις ζωές των ανθρώπων.
[για περισσότερη έμπνευση ακολουθήστε τους λογαριασμούς: @nmelistas & Friends of Monde & METApolis]
